Dünya kamuoyunu ve anketleri yanıltarak ABDnin 45. Başkanı olarak Ocak ayında Obamadan koltuğu devralacak olan Donald Trump dönemi için en merak edilen sorulardan biri seçim çalışmaları süresince vaat ettiklerini gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğiydi. Hatırlanacağı üzere Trump, seçim tarihine kadar Müslümanların ABDden dışlanması, Meksika duvarının inşa edilmesi gerekliliği gibi göçmenlere yönelik düşmanca bir tavır sergilemişti. Hatta iklim anlaşmasından çekileceğini bile ifade etmişti. Elbette başkanlar belli kesimlerin oyunu alabilmek için bu şekilde keskin politik vaatlerde bulunabilirler fakat başkanlık koltuğuna oturduktan sonra her şey ABDnin ulusal menfaatleri ölçüsünde şekillenecek.
Trump, IŞİDe karşı mücadelede Rusya ile beraber hareket etmek istiyor.
Öncelikle ABDnin dış politika anlayışındaki farklılıklar göze çarpması bekleniyor. Nitekim Trumpın başkan olması ile beraber ABDnin bölgesel politikalarında değişimler gözlenebilir. Örneğin seçim sürecinde Trumpın Orta Doğuda özellikle Suriyede ortak düşman IŞİDe karşı mücadelede Rusya ile beraber hareket etmek istediklerini vurgulaması son derece önemli. Yeni Orta Doğu haritası şekillenirken otoritenin iki büyük güç arasında paylaşılması elbette başka derin çatlakları da oluşturabilecektir. Nitekim Türkiyenin bu denklemdeki konumu dikkate alınacaktır. Çünkü hangi büyük aktör oyun kurucu olursa olsun Türkiyesiz bir bölgesel barış mümkün olmayacak.
İran kendini yalnız hissedecek mi?
Trump dönemi için merak edilen bir başka önemli mesele, yaptırımların aşamalı olarak kalkmasıyla uluslararası sisteme dahil olmaya başlayan İrana yönelik sert tutumun başkanlık döneminde pratiğe dönme olasılığı. Şüphesiz İran, kendini kısa vadede biraz yalnız hissedecektir fakat Trumpın sert söylemlerine karşın İran ekonomisinin küresel piyasalara olan katkısını göz ardı edemeyeceği ve yumuşaması beklenebilir. Bir başka önemli ayrıntı ise Rusya ile İranın bu dönemde biraz daha sıkı ilişkiler içine gireceğidir. Son olarak Rusya içerisinde savaş uçakları, helikopterler, T-90 tanklar ve top sistemlerinin olduğu 10 milyar dolarlık askeri malzeme satma kararı aldı. Tahran ve Moskova arasındaki bağların Orta Doğu siyasetinde daha da güçlenecek. En büyük katalizör rolünü de Suriye meselesi oynamaya devam edecek.
Diğer taraftan İran ile Çin arasında da yaklaşık 10 milyar dolarlık bir askeri anlaşma imzalandı. Uzun vadeli ve çok yönlü bir anlaşma olarak değerlendirilen bu askeri anlaşma ve Rusyanın İranla olan anlaşması İranın uluslararası sistemden dışlanamayacak kadar etkili bir aktör olduğunun göstergesi. Aksi halde bunun küresel ekonomik ve siyasi bedeli daha ağır olacaktır.
Trump Türkiyeye iyi gelecek mi?
Donald Trumpın Demokrat Partinin adayı Clintonın Türkiye ile alakalı söylemlerine bakıldığında bilhassa IŞİD ile mücadelede Clintonın Kürt milisleri ortak olarak görüp, Türkiyeden bahsetmemesi yanlış bir yaklaşımdı. Trump ise Kürt grupları destekleyeceğini belirtirken Türkiye ile de işbirliği içinde olunması gerekliliğinin altını çizmişti. Dolayısıyla yeni dönemde Türkiye-ABD ilişkilerinde iyileşme gözlemlenebilir. Kuşkusuz FETÖ lideri Gülenin iadesi meselesi büyük önem taşıyor. Trumpın üst kademedeki yetkililerin Gülen konusunda Türkiyeye hassas davranacaklarını belirtmesi olumlu gelişme olarak görülebilir.
Terörle mücadele, dış politika ile aynı anlama gelmeye başladı.
ABDnin yeni dış politikasında Asya-Pasifik coğrafyası büyük fırsatlarıyla birlikte riskleri beraberinde getiriyor. İmparatorluklar çağı kapandığına göre çok kutuplu yeni düzende karşılıklı işbirliği büyük önem taşıyor. Bu bağlamda ABDnin küresel üstünlüğü azaldıkça, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin jeopolitik ağırlığı artacaktır. Neticede terörle savaş, dış politika ile aynı anlama gelmeye başladı. ABD ve Rusya gibi büyük güçler ortak düşmana karşı ortak politika üreterek en az maliyetli ve en istikrarlı neticeyi alacaklarının farkındalar.
Yorum Ekle
Yorumlar (0)
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
FURKAN KAYA
TRUMPIN YENİ DIŞ POLİTİKA İHTİYACI