Küresel sistem, bilhassa Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla ekonomide “karşılıklı bağımlılığın” oluşturduğu sitem dahilinde artık daha az çatışmacı daha çok işbirliğine dönük bir yapı vasıtası ile savaş ihtimalinin en aza indirilmesi hesaplanıyordu. Nitekim belki de Soğuk Savaş döneminden daha çok çatışmacı ve kaotik bir uluslararası sistem ile karşı karşıyayız. En dramatik mesele ise artık 1914-1945 arası dünyanın yaşadığı büyük yıkımı bugün önleyecek herhangi bir uluslararası güvenlik sistemi mevcut değil. Trump’ı bekleyen tuzaklar Ünlü teorisyen Joseph Nye’a göre; ABD Başkanı Trump’ı iki önemli tuzak bekliyor. Birincisi “Thucydides tuzağı,” yani ABD gibi köklü bir aktörün, Çin gibi yükselmekte olan bir güçten korkar hale gelmesi büyük bir savaşa yol açma ihtimali yüksek. İkincisi ise “Kindleberger Tuzağı,” burada ise çok güçlü bir Çin yerine, çok zayıf görünen bir Çin ihtimali. Bu da ABD’yi büyük bir yanılgı içine düşürecektir. Başkan Trump, Çin’e karşı sert söylemlerine vergi gibi ekonomik yaptırımlar bazında devam ederken, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Trump’a hitaben ekonomik savaşın galibi olmaz derken bunu sonucunun bir dehşet dengesine dönüşebileceğini ifade etmiştir. Rusya çok yönlü dış politikasına devam edecek Rusya ise Devlet Başkanı Putin’in önderliğinde küresel denklemde yerini güçlendirmenin peşinde. Moskova yönetimi bir yandan kendi iç sorunlarıyla uğraşırken, diğer yandan Kırım’ı ilhakı nedeniyle uluslararası yaptırımlara meydan okuyor. Fakat belki de en önemlisi, Orta Doğu’da, Doğu Akdeniz’deki askeri varlığını kaybetmemek adına Suriye’de kendi ulusal çıkarları doğrultusunda bir düzeni tesis etmek için mücadeleye devam edecek olması. Diğer taraftan Rusya, Çin ile birlikte derin bir stratejik ortaklık ilişkisi kurmada önemli bir aşama kaydetti. Mayıs 2015 tarihinde “Tek Kemer, Tek Yol” projesi ile “İpek Yolu”nu birbirleri ile birleştiren anlaşma, Rusya ve Çin’in Orta Asya’daki rekabetin önüne geçmesini sağladı. Bunun yanı sıra, Orta Avrasya’da yeni bir kalkınma döneminin dizayn edilmesine de vesile oldu. ABD ve Rusya PYD’ye destek vermeyi sona erdirmelidir Orta Doğu’yu yangın yerine çeviren, Arap Baharını bitmeyen kışa döndüren IŞİD, El-Kaide ve PYD gibi terör grupları devletlerin vekalet savaşlarında rol almaya devam ediyor. Özellikle IŞİD saflarına Orta Asya devletlerinden katılım son dönemde bir hayli arttığı gözlemleniyor. 2015 yılı sonu itibariyle Orta Asya, Rusya ve Çin’den 10 binin üzerinde kişi IŞİD’e katılmıştır. Orta Asya’dan gelen örgüt üyelerinin, IŞİD’in Türkiye’de terör faaliyetlerinde rahatlıkla kullanabildiklerini son olarak Reina saldırısında da görülmüş oldu. Türkiye, “Fırat Kalkanı Operasyonu” ile Suriye’nin kuzeyini terör örgütlerinden temizleme savaşı verirken, koalisyon güçleri üyelerinin de diğer yandan bu örgütlere askeri ve maddi destek sağlaması kabul edilemez. Eğer ABD ve Rusya gerçekten Türkiye’yi müttefik olarak görüyorlarsa, PKK’nın organik kolu olan PYD’yi desteklemeyi son erdirmelidir. Moskova’daki PYD bürosu kapanmadan, ABD PYD’lilere askeri desteği kesmedikleri müddetçe samimiyetleri sorgulanmaya devam edecektir. Sonuç olarak Bölünmek yerine birleşmek üzere ortak noktalar bulmak bir seçenek değil, zorunluluk olmalıdır. Örneğin ABD, Asya ülkelerini karşısına almak yerine işbirliği oluşturmanın zeminini aramalıdır. Aynı zamanda Rusya, İran ve Çin gibi ülkeler aynı amaç birliği çerçevesinde ekonomik alternatifler bulmanın peşinde olacak. Bölgeler ve ülkeler arası farklılıkları en aza indirecek göstergeler, Çin’in on yıl süresince 1 trilyon dolarlık yatırımla Avrupa’nın temsil ettiği Batı ile Doğuda Çin’in temsil ettiği bölge, kuzeyde Avrasya’nın ekonomik alanı ve güneyde Hindistan, Güneydoğu Asya, Basra Körfezi ve Orta Doğu arasında bağ haline gelecek. Türkiye ise küresel sistemin bu değişken, bukalemun doğasında bölgeler arası güç dengesinde belirleyici etkili bir aktör olma potansiyeline sahiptir. (11.02.2017)