Değerli Yalovalılar, Bu hafta sizlere son günlerde işyerlerinde ciddi iş gücü kaybı yaratan bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishalle seyreden gastroenteritlerden bahsedeceğim. İshale sebep olan birçok farklı mikrop vardır. Rotavirüs, Norwalk, Astro virüs gibi virüsler antibiyotikle tedavi edilemez. Campylobacter, Salmonella, Shigella ve Escherichia coli gibi bakterilerin sebep olduğu ishaller ise antibiyotikle tedavi edilebilir; fakat genellikle bakteri belirlenene kadar kişi zaten iyileşmeye başlamış olur. Hava sıcaklıklarının giderek artması ile bakteriyel enfeksiyon ajanları da besinlerde kolay ve hızlı bir şekilde üreyebilmektedir. Besinlerin saklanma koşullarına bağlı olarak mikroplarda ve ürettikleri toksinlerinde artış görülmektedir. Bu enfeksiyon içeren besinleri tüketen kişiler, genellikle gastroenterit olarak bilinen ishal durumu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bunun için uzun süre dışarıda açık bir şekilde beklemiş olan gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. Özellikle tatilde açık büfelerde uzun süre dışarıda kalmış süt, krema, mayonez, et içerikli yiyecekler ishale neden olabilir, özellikle çocukları bu besinlerden uzak tutmak gerekir. Dondurma, çikolata gibi çabuk eriyen ve bozulabilen yiyecekler de çocuklarda kolaylıkla ishale yol açabilir. Bu konuda da dikkatli olunmalıdır. Hijyenik olmayan içme suları, mikrop barındırdığı için yaz döneminde ishallere yol açabilmektedir. Yine yaz döneminde çocukların kullandığı havuzlar nedeniyle ishal hızla yayılabilmektedir. Havuzlardan yutulan mikroplu sular ishallere yol açabilir. Bu nedenle havuzların temizliğinden emin olmak gerekir. Yaz döneminde yetişkinler ve çocukların sık sık duş alması genel temizlik için uygun olacaktır. İshal ve kusmanın aynı anda görülmesi, sıvı kaybını arttırmaktadır. Bu durumda süratle sıvı takviyesi yapılması gerekir. Sıvı kaybı hızlı olursa ve bu kayıp giderilmezse hayati tehlike oluşturabilir. Vücuttaki su kaybı arttıkça, dudak, ağız kuruluğu artar, sürekli uyku hali yaşanır, göz kürelerinde çökme, nabızda hızlanma, el ve ayaklarda soğukluk meydana gelebilir. İshalle birlikte bu belirtiler varsa, en kısa sürede mutlaka doktora başvurulmalıdır. Hasta ağızdan yeterli miktarda sıvı alamıyorsa bu durumda damardan sıvı ve elektrolit takviyesi tedavisi uygulanabilir. Bu dönemde gazlı ve şekerli içecekler içilmemelidir. Bu tür içeceklerin ishale faydalı olduğuna inanılır; ancak bu yanlıştır. İshali kesmek için bitkisel ürünler de verilmemelidir. Tatilde hijyene dikkat! Hava sıcaklıklarının 30 dereceyi aşmasıyla bakteriyel enfeksiyon ajanları, besinlerde daha hızlı ve daha kolay üremektedir. Besinler aracılığıyla geçen enfeksiyonlar genellikle gastroenterit olarak bilinen ishal ve kusma şikayetlerine yol açmaktadır. Bu nedenle yazın, diğer mevsimlere oranla ishal sorunları daha sık görülmektedir. Tatil bölgelerinde deniz ve havuz aracılığıyla bakteriler daha kolay bulaşmaktadır. Bu nedenle tatil yapılacak yerlerin hijyenine ve temizliğine dikkat edilmelidir. Bozulmuş besinlerden uzak durun Uzun süre bekletilmiş ve iyi pişirilmemiş besinlerin yanı sıra; kaynağı belli olmayan içme suları da mikropları barındırarak ishale neden olmaktadır. Özellikle çocuklarda, bağırsak enfeksiyonları, virüsler, bakteriler, parazitler ve diğer mikroplar, gıda zehirlenmesi, diş çıkarma, bazı gıdalara alerji oluşumu, gereğinden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma, üzüm, kavun, şeftali) tüketimi ve diğer ishal yapıcı gıdalar, antibiyotik tedavisi, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, doğuştan metabolik hastalıklar da ishale yol açmaktadır. Özellikle yaz aylarında alınan hazır gıdaların ve sebzelerin hemen buzdolabına konulması ve burada saklanması gerekmektedir. Sıcakta bekletilen gıdalarda bakteri üreme riski de artmaktadır. Başta dondurma olmak üzere donmuş gıdaların tüketimi ishal oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle dondurma, çikolata gibi çabuk eriyen ve bozulan yiyeceklerin erimeden tüketilmesi önerilmektedir. Yazın tüketilen yiyecekler aynı zamanda iyi pişirilmelidir. İyi pişmiş besinlerde bakteriyel ajanların yayılımı önlenir. Krema, mayonez ve az pişmiş deniz ürünlerinin yaz aylarında tüketimi uygun değildir. Kişisel temizliğinize özen gösterin İshale karşı kişisel temizliğe dikkat etmek, özellikle her fırsatta elleri yıkamak, kaynağı bilinmeyen, açıkta satılan veya dağıtılan, denetimsiz içme suları ve bu sularla yıkanmış sebze ve meyveleri tüketmemek, yiyeceklerin taze olmasına, paketlenmiş olarak satılan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir. Yaz aylarında buzlu içeceklere dikkat! Yaz aylarında daha çok görülen ishalin çabuk bozulan besinler dışındaki bir diğer sebebi de artan sıcaklık nedeniyle serinleme isteğidir. Yazın tüketilen meşrubatları soğutmak için atılan buzlar kimi zaman enfeksiyona yol açabilir. Evde dondurulan buzların içme suyundan hazırlanması kişinin kontrolü altındadır. Ancak, dışarıda açık olarak satılan içeceklerde kullanılan buzlar, temiz olmayan çeşme suyu ile dondurulmuş olabilir. Bu da sıklıkla görülen bir enfeksiyon nedenidir. Sağlıcakla kalın, güvenle kalın. İşinizdeki güvenliği harekete geçirin.