Değerli Yalovalılar, her türlü toprak, kayaç, kum ve benzeri mikron düzeyine gelmiş tozların akciğerlerde birikmesi ve buna karşı bir doku reaksiyonu oluşturması sonucu pnömokonyoz denilen hastalık ortaya çıkar. Akciğerlerde gelişen doku reaksiyonu öncelikle tozun tipine bağlıdır. Toz eğer kömür tozu gibi karbon ağırlıklıysa buna kömür işçisi pnömokonyozu; kuvars/silisyum ağırlıklıysa silikozis, asbest karışımı bir tozsa asbestozis denilmektedir. Özellikle bu üçü en yaygın görülen, en ağır, ilerleyici pnömokonyozlardır. Akciğerlerde gaz değişiminin olduğu alanlarda geri dönüşü olmayan, fibrozis /sertleşme reaksiyonunu oluştururlar. Bu sertleşme odakları birleşerek kişinin aldığı havanın içindeki oksijenin vücudumuzda kullanılmasına engel olarak solunum yetmezliği dediğimiz ağır ve ölümcül bir duruma yol açar. Bu her üç pnömokonyoz tipi de zaman zaman basın kanalıyla toplumda duyulabilmektedir: kömür karası madenci ciğerleri, kot kumlayıcıları, diş teknisyenleri hastalığı, geçen yüzyılın bitmeyen çilesi asbestozis gibi… Pnömokonyozlar insanlık tarihinin en eski meslek hastalıklarındandır. İnsanoğlunun doğadaki kayaçlardan yapılar, barınaklar, eserler meydana getirme çabalarının birer faturasıdır. Mısır piramitleri yapımında çalışanlarda silikozisin görüldüğü belirlenmiştir. Tarihte Hipokrat, Agricola, Ramazzini dahil bir çok hekim tarafından kıyısından köşesinden bu hastalık tanımlanmıştır. Emile Zola’nın Germinal’i başta olmak üzere birçok edebi eserde de “bir deri bir kemik kalmış, zor nefes alan, öksürdükçe adeta ciğeri sökülen, kömür karası şeklinde balgam tüküren” vb. ifadelerle aslında pnömokonyozlar açık bir şekilde anlatılmıştır. Dünyada, günümüzde toz, toprak, taş, kum vb. kirli işlerde yani pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışan, değişik derecelerde ciğerleri sertleşme riski olan milyonlarca kişi vardır. Hindistan’da 10 milyondan fazla kişi silikozis-pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışmakta, bazı sektörlerde pnömokonyoz görülme oranı yüzde 54.6’ya kadar çıkmaktadır. Vietnam’da tazmin edilen meslek hastalıklarının yüzde 75.7’sini pnömokonyozlar oluşturmaktadır. Latin Amerika’da pnömokonyoz madencilerde yüzde 37’lere varan oranlarda görülmektedir. ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) pnömokonyozlarla uğraşan tüm doktorları ve bilim insanlarını 1930’da Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde bir araya toplayıp, pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanların akciğer filmlerindeki etkilerini tanımlama için “ILO uluslararası pnömokonyoz sınıflaması” isminde bir sistem geliştirdi. Günümüze kadar defalarca bir takım değişikliklerden geçirilmiş olan sınıflama birçok ülkede ve Türkiye’de de hala geçerlidir. Bu sınıflamanın asıl amacı pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanlar için bir “sağlık gözetimi” yöntemi olmasıdır. Hastalık belirti ve bulguları ortaya çıkmadan yani henüz “radyolojik etkilenme evresinde” iken erkenden belirlenmesi o kişinin belki de hayatını kurtaracaktır. Artık ülkemizin pek çok yerinde olduğu gibi Yalova’da da SGK’lı olarak bir işyerine yeni çalışmaya başlayan ve eski çalışan herkese çeşitli tetkikler ile birlikte bir sağlık raporu düzenlenmektedir. Bu tetkikler arasında bulunan akciğer grafilerini ILO tarafından eğitilmiş pnömokonyoz okuyucuları hekimler değerlendirmelidirler. Aksi takdirde bu hastalığın erken teşhis şansını kaçırabiliriz. Değerli Yalovalılar, meslek hastalıkları çok çeşitli şekillerde ortaya çıkmaktadır. Önemli olan bu hastalıklardan korunma yollarını iyi bilmek, bu yolları kullanmak ve olası hastalıklara karşı da tarama tetkikleri yaparak erken teşhis koyabilmektir. Hepinize sağlık dolu günler dilerim. İşinizdeki güvenliği açığa çıkarın.